Akty metrykalne - nazwiska szlachty w parafii Trembowla 1819-1824 cz. 1

W Parafii Trembowla szlachta mieszkała w rozproszeniu lub większych skupiskach. W niektórych osadach szlachta wystepuje pojedyńczo, ale są też miejscowosciach były większe skupiska szlachty. Na podstawie analizy akt metrykalnych możemy nie tylko wyróżnić nazwiska szlachty, ale również prześledzić różnice w statusie społecznym.


W aktach metrykalnych pojawia się kilka "rodzajów" szlachty i w zależności od stanu majątkowego i związanego z nim statusu społecznego pojawiają się następujące określenia:

1. nobiles - najczęściej spotykane określenie; oznacza szlachtę drobną, zagrodową,
2. generosus - występuje rzadziej - oznaczało właściciela części wsi
3. Dnῦs generosus - rzadko spotykane określenie zamożniejszego szlachcica, właściciela wsi lub kilku wsi
4. Mficus Dnῦs generosus - bardzo rzadko spodtykane określenie, najczęściej dotyczy szlachcica posiadającego uznany tytuł np. hrabia, baron itp

Nazwiska szlachty pojawiąjace się w aktach ślubów parafii Trembowla we wsi Iwanówka:

 1819
Józef Dobrowolski nobiles
Jan Bogusławski nobiles
1820 brak akt
1821
Felix Sianowski generosus
Jan Bogusławski nobiles
Kazimierz Sianowski nobiles
Mikołaj Dobrowolski nobiles

1822
generosus Feliks Brodecki syn Antoniego*
generosa Marciana Ciszewska córka Kazimierza** i Julianny
Dnῦs nobilis Augustyn Brodecki,świadek (nie wiadomo gdzie mieszkał)
*/**aeconomus
1823
Józef Studnicki nobilis, świadek (nie wiadomo gdzie mieszkał)

1824 szlachta nie pojawia się

Nazwiska szlachty pojawiające się w aktach ślubów parafii Trembowla we wsi Suszczyn:

1821
Mficus Dnῦs  Franciszek Mrozowicki syn
Generosus Mficus Dnῦs Stanisław Mrozowicki (ojciec) z żoną Dominiką, Banorum Sókołowka? haeredum(dziedzic, własciciel dóbr  Sókołówka)
Mfica Dña  Nikodema Małachowska (córka)
Mficus  Józef Małachowski (ojciec) z żoną Zofią dziedzic, własciciel wsi Suszczyn
ILL Mficus Dnῦs Ersmus Zabielski? świadek (nie wiadomo gdzie mieszkał)
Mficus  nobliles Stanisław Morawski świadek (nie wiadomo gdzie mieszkał)

Nazwiska szlachty pojawiające się w aktach ślubów w Trembowli:
1819
nobilis Antoni Finoberger?
nobilis Katarzyna Sawicka
nobilis Paweł Kielwowski ?
nobilis Julianna Janiszewska
nobilis Aniela Przyborowska
nobilis Ksawery Wyszoczański 
nobilis Wincenta? Zbykowska?

1821
Dnῦs generosus Antoni Srokowski (syn)
Dnῦs generosus Michał Srokowski (ojciec) i Anastasia
Dna generosum Anna Łozińska? (córka)
Dnῦs generosus Paulin Łoziński (ojciec) i Anna
Dnῦs nobilis Joachim Czechowski  świadek (nie wiadomo gdzie mieszkał)
Dnῦs Jan Jaworski świadek (nie wiadomo gdzie mieszkał)

1822
generosa Marcelina Krzewiecka córka Marcina i Tekli
Dnῦs nobilis Protocol Magister Jan Zbylitowski, świadek (nie wiadomo gdzie mieszkał)
Dna generosa Marianna Olpińska córka Jana i Gertrudy
Mf Dnus Franciszek Sozański, świadek (nie wiadomo gdzie mieszkał)
 
1823
nobilium Anna Stetkiwiczowa, córka Jana i Konstancji
nobilis Jan Kulikowski, świadek (nie wiadomo gdzie mieszkał)
nobilis Józef Witwicki, świadek (nie wiadomo gdzie mieszkał) 

1824 szlachta nie pojawia się 

cdn

żródło: akta ślubów parafii Trembowla 1817-1824

Jak odczytać zapisy w aktach metrykalnych?

Informacje podane tutaj będą przydatne dla początkujących genealogów oraz dla wszystkich, którzy nie znają języka polskiego lub "nie czują" języka przodków.

Każdy kto szuka przodków w aktach metrykalnych staje przed problemem odczytu tego co tam zapisano. Nie jest to łatwe  nie tylko dla początkujących, ale nawet dośwadczonym genealogom często sprawia to problemy.

 

Przede wszystkim powodem jest inny rodzaj liter. Pominę tutaj zapisy gotykiem czy zapisy w języku rosyjskim - skupię się tylko na zapisach w języku łacińskim.

 

Wydawałoby się, że litery powinny być łatwe do odczytania. Nie jest to niestety takie proste. Przyczyn jest kilka:

- inny rodzaj zapisu niektórych liter lub grup liter,

- zła jakość zapisu: wyblakły atrament, zbyt dużo atramentu,

- bazgroły,

- małe literki, wersy jeden pod drugim.

 

Inny rodzaj zapisu liter lub grup liter:

1.       „I” pisane jak „J” np.:  Ignatius jako Jignatius

2.       „T” jak „J” i na odwrót : np. Turkiewicz jako Jurkiewicz lub Iurkiewicz

3.       Ozdobny ogonek w ostatniej literze zmieniający jej wygląd

4.       w środku wyrazów pisanie „s” pisane jako „f”

5.       często:  nie uwzględnianie polskich znaków zmiękczających jak „ń”, „ś”  np. Horodyński pisane Horodynfki, Krzywdziński jako Krzywdzinfki

6.       Pisanie „ Z” jak „Ż” np Zatorski jako Żatorski (z kreską pośrodku)

7.       Pisanie „L” zamiast „Ł”(duże i małe litery)

8.       „H” na początku nazwiska bardzo często wyglada jak „St” np. Hankiewicz zamiast Stankiewicz lub na odwrót

9.       Dziwny wygląd liter z powodu piszącego – indywidualne ozdobniki lub specyficzne pisanie niektórych liter
 

10.  Pisanie "y" zamiast "j" np. Leyczak zamiast Lejczak
 

11.  Pisanie "y" zamiast "i" np. na końcu wyrazu Kulczycky zamiast Kulczycki

12.  Pisanie "o" zamiast "ó" np. Spolnicki zamiast Spólnicki

13. Pisanie "om", "em" zamiast "ą", "ę" np. Dombrowski zamiast Dąbrowski, Dembkowski zamiast Dąbkowski

14. Stosowanie dawnej formy tworzenia nazwisk np:
- Jan syn Mateusza zapisywano Jan Mateuszów - z czasem stawało się to określenie nazwiskiem całego rodu;
- stosowanie żeńskich końcówek np. nazwisko Dąbek, żona Dąbkowa, córka Dąbkówna

15. Zmiana pisowni nazwisk po zmianie miejsca zamieszkania np. Chołojewski na Hałajewski

16. Zmiana pisowni nazwisk niemieckich, spolszczanie fonetyczne np. Kielar, Kilar, Kiler; Seidler, Zejdler.

17. Odczytywanie "S" lub "Z" zamiast "I" lub "J"

 

 

 Niestety niektóre ksiegi z aktami metrykalnymi są bardzo trudne do odczytania. Czasami pismo jest bardzo wyblakłe i prawie nic nie widać. Przyczyną może być złe przechowywanie ksiąg lub zła jakość atramentu. Również zbyt dużo atramentu nie sprzyja odczywywaniu akt. Zalewające pióro powoduje, że litery zlewają się. Charakter pisma, wielkość liter, szerokość wersów - to wszystko ma wpływ na tempo odczytywania akt. Zwykle kilka niekorzystnych elementów się łączy i szukanie czegokolwiek w ksiegach staje się prawdziwą udręką. Oczy szybko się męczą, a tempo przeglądania mikrofilmów zwalnia. Jeśli ktoś przyjechał do archiwum z daleka niewiele posunie się w badaniach.

Jak sobie radzić?
Najlepiej odczytuje się nazwiska gdy mniej więcej wiemy jakie występują w danej miejscowości czy parafii. Można spisywać sobie nazwiska i w razie kłopotów z odczytem można porównać z listą. Tak samo można sobie zrobić listę liter specyficznie pisanych. To naprawdę pomaga w razie problemów z odczytem. Prawidłową wersję nazwiska warto sprawdzić w kilku zapisach dotyczących danej rodziny (o ile takie wystepują). Trzeba również wziąć pod uwagę zmianę pisowni nazwisk. Często ten sam piszący w aktach zapisywał nazwisko w różny sposób np. prawidłowo Czyż, ale czasem pisano Czysz. Niektóre nazwiska wystepują w wielu wariantach np Wiśniowiecki pisano: Wysznowecki, Wisznowecki, Wyszniowecki, Wysznowecky (najstarsza wersja).
 

 

Czasem trudno jest rozróżnić litery podobne do siebie moga byc a/o oraz e/c. Wtedy pomocne jest wyczucie jak może brzmieć nazwisko np zapis Lozinski lub Lazinski odczytamy raczej Łoziński niż Łaziński, chociaż dopóki nie będzie potwierdzenia w innych aktach trzeba pamietać, że nazwisko może być nieco inne.

Kolejnym problemem w zapisach nazwisk w księgach metrykalnych z rejonu Trembowla-Czortków-Husiatyn, jest prowadzenie osobnych ksiąg dla obrządku łacińskiego i greckiego. Głównym skutkiem jest często zapisywanie nazwisk tej samej rodziny w 2 wersjach językowych tzn po polsku i w odmianie polskiej w ksiedze łacińskiej oraz po rusińsku i w rusińskiej odmianie w ksiegach unickich. Dotyczy to głównie ludności rusińskiej o niskim statusie społecznym. Ponieważ w małżeństwach mieszanych dzieci były chrzczone wg wyznań rodziców w zależności od płci, zapisy dotyczące tych rodzin pojawiają się w obu rodzajch ksiąg*. O ile nawet nie znając polskiego można domyśleć się, że Czarny to Czorny/Czornyj, to już Wilk i w wersji rusińskiej Wowk jest o wiele trudniejsze do odgadnięcia, a chodzi o tą samą rodzinę. Kolejnym problemem może być zapis w księdze greckiej alfabetem rusińskim. Co do zasady zapisy w księgach unickich były prowadzone w alfabecie łacińskim. Jednak sporadycznie, zwłaszcza pod koniec XIX wieku i na początku XX wieku, pojawiają się zapisy w alfabecie ukraińskim i dotyczą tak samo rodzin polskich jak i rusińskich. Wszyscy, którzy uczyli się w szkole rosyjskiego nie mają z tym większego problemu, ale dla pozostałych genealogów to spory kłopot. Na pocieszenie dodam, że bardzo mały w porównaniu do czytania gotyku. Tak samo jak nazwiska, również imiona mogą być w wersji polskiej lub ukraińskiej.

* Szerzej ten temat zostanie omówiony w innym wpisie.

cdn

Łozówka, Mszaniec, Romanówka, Wolica, Załawie, Zieleńcze, Zubów - nazwiska: śluby lata 1817-1819

Poniżej lista osób, które wzięły ślub w latach 1817-1821, parafia rzym-kat Trembowla:

Łozówka

1817 - vacat
1818 - vacat
1819 Mikołaj Zareszczoński x Katarzyna Wałochówna

Mszaniec
1817 - 1818 brak danych

1819 - Jan Kalecki (Kałecki) x Katarzyna Nawłocka

Romanówka
1817 - 1818 brak danych
1819

1.       Joachim Michalewicz x Rosalia Topolnicka

2.       Michał Zawadzki x Agnieczka Zakorczmmna?

3.       Jan Muzyka x Apolonia Jamnikówna

1820 brak akt
1821 Grzegorz Wereszczyński x Marianna Fuiarowa

Wolica

1817 - vacat
1818 Simon Puszkarz? X Anastasia Mikuss?

Załawie
1817 - 1818 brak danych
1819 Jan Stelmaszczuk x Magdalena Machalska
1820 brak akt
1821 vacat

Zieleńcze
1817 - 1818 brak danych
1819 Antoni Mularczyk x Marianna Boykówna vel Gli…?

Zubów
1817

1.Maciej Iwański x Franciszka Sikorska

2.Bazyli syn Grzegorza x Maria ?ozakowa

1818 Daniel Ciszek x Marianna Sołoninka?

1819

1.    Grzegorz Słoninka x Marianna Gregoraszówna (córka Grzegorza)

2.    Filip Frankiewicz  x Teresa Haydaszówna

3.    Jan Brandiuk  x Magdalena Żukowska

1820 brak akt
1821 Jan Krupniak x Marianna Konarska

źródło:
akta parafii Trembowla, lata 1817-1821

Iwanówka, Holendry, Słobudka, Zaścinocze - nazwiska: śluby lata 1817-1821

Poniżej lista osób, które wzięły ślub w latach 1817-1821, parafia rzym-kat Trembowla:

 

Iwanówka Trembowelska

1817

1.       Stanisław Chmielewski x Józefa Korkowska

2.       Łukasz Moszyński x Barbara Jaryszewska

3.       Teodor Szczytyński x Anna Urbańska

4.       Jan Skalski x Maria Babiiówna (Babij)

5.       Grzegorz Wilgosz x Franciszka Olchówka

6.       Maciej Kwaśnica x Anna Piórówna (Pióra)

7.       Grzegorz K? x Helena ?

8.       Sebastian x Anna Równa

1818

1.       Ludwik Konopka  x Barbara Ziemba

2.       Tomasz Biliński x Marianna Woynarska

3.       Grzegorz Bartecki  x Helena Koperczak

4.       Vincenty Suszczycki  x Apolonia Boniakowska

5.       Bartłomiej Olszewski x Marianna Wietrzycka

6.       Jan Małgorzatowicz x Agnieszka Teleszczuk

7.       Antoni Sewicki (ew. Sawicki lub Siwicki) x Agnieszka Telchówka?

8.       Pantaleon Owczarz  x Teresa Olchówka

9.       Antoni Kutkowski x Marianna Chlebowicz

1819

1.    Stefan Zatorski x Magdalena (J)eudynkówna (T?)

2.    Stefan Małgorzatowicz x Marianna Wilgoszówna

3.    Demetrius Łebedziów x Agnieszka Fajewska

4.    Ignacy Polakowski x Kunegunda Fleszarska

5.    Joannes … wski x Aleksandra Terlecka

6.    x …szyn x Marianna Popielnicka

7.    Józef Dobrowolski x Katarzyna Różyńska

1820 brak akt

1821

1.       Felix Sianowski x Marianna Dobrowolska

2.       Stefan Gajowski x Marianna Olchówkowa

3.       Teodor Teluska? x Apolonia Urbańska

4.       Jan Wiszbowiecki x Konstancja Wilgosz

5.       Teodor Ratyński x Barbara Wilgoszowa

Hollendry

1817 - Teodor Moszyński x Józefa Bieganowska
1818 - vacat

Słobudka
1817 Mateusz Skibiński x Maria Bieganowska
1818 - vacat
1819 - vacat

Zaścinocze
1817 Paweł Tchórzewski x Katarzyna Koziewska
1818 Simon Iwanicki x Marianna Bojarska
1819 Augustyn Tchórzewski x Julianna Chapanowicz

źródło:
akta parafii Trembowla, lata 1817-1821

Boryczówka, Hleszczawa, Mogielnica, Ostrowczyk, Plebanówka, Semenów - nazwiska: śluby rok 1817-1821

Poniżej lista osób, które wzięły ślub w latach 1817-1821, parafia rzym-kat Trembowla:

Boryczówka
1817

1.       Antoni Kitajczuk x Katarzyna Moremska

2.       Wincenty Woziewicz x Tekla Żonigielska

3.       Grzegorz Zętyk x Helena Korysina

4.       Tomasz Kitajczuk x Marianna Mikołajewska

5.       MACIEJ Księzyk x Marianna Badorska

6.       Wincenty Mazurowicz x Zofia Machiska?

1818

1.       Łukasz Badowski x AAnna Grabowska

2.       Jan Wróblewski x Katarzyna Mularczyków

3.       Mateusz Paluch x Franciszka Gajewska

4.       Bartłomiej Stadnicki x Agnieszka Janiszewska

5.       Jakub Golecki x Marianna Kitayczuk

1819

1.    Adam Łukaszewicz x Anna Kitajczykówna

2.    Marcin Ksiązyk x Katarzyna Rogowska

1820 brak akt

1821
1. Ignacy Starzyński? x Marianna Kitajczukowa

Hleszczawa
1817
1. Jacek Kuzma x Agnieszka Hałabarda
2. Simon Semeniuk x Rosalia Michalak

 1818

1.       Józef Tabaka x Regina Oleszczuk

2.       Michał Kossowski x Marianna Multan

3.       Aleksander Lejków x Zofia Smielska (Śmielska)

1819
1. Jacentius Smereley? x Magdalena P…

1820 brak akt
1821

1.       Ignacy Semczyszyn x Rozalia Maruszczakowa

2.       Aleksander? D…piak x Magdalena Kupiecka

3.       Wawrzyniec Słobodzian x Marianna Kosiaczowa

Mogielnica
1817
1.       Józef Hӓgne x Tekla Rychlewska
2.       Wincenty Bieńkowski x Katarzyna ?ińska

1818

1. Franciszek Hołyński x Marianna Fiłanowska?

2. Piotr Tarnopolski x Apolonia Grabowska

1819 vacat

1820 brak akt

1821 Szymon Kapczyński x Anna Mielczanka

Ostrowczyk

1817 Jacobus Żeckówski x Magdalena Woynarowska
1818 vacat
1819 XY  x Maria córka Czarnego
1820 brak akt
1821

1.       Bazyli ? x Catharina Patykiewiczówna?

2.       Kazimierz Wiwiński? x Anna Tacowego?

Plebanówka
1817

1.       Adam Obaczów  x Anna Rurkowa

2.       Mateusz Maliszewski x Katarzyna Krehowacz?

3.       Tymoteusz Lucków x Marianna Łyczaków

4.       Wojciech Massańka x Marianna Żuczuk

5.       Kazimierz Smoliński x Marianna Mikojs

6.       Andrzej Mutlan x Justyna Kossowska

7.       Bazyli Kulaskie? X Marianna Gurniak

1818

1.       Andrzej Kamiński x Marianna Trzcianka

2.       Michał Kęzory? x

3.       Mateusz Niedźwiecki? x Rosalia Mamrzacka?

4.       ? Rodkiewicz?  x Julianna Wierzchowska?

5.       Vincenty Strykowski x Marianna Gołębiowska

6.       Józef Gomolicki? x Katarzyna Babiak

7.       Grzegorz Maruszewski x Jadwiga Buraków

1819

1.     Ignacy Niedźwiedź x Katarzyna Zabłodówna

2.    Wojciech Mikuś x Marianna Bruchnicka

3.    Łukasz Tarka x Marianna Odwachówna?

4.    Ignacy Olczów x Marianna Baczyńska I voto Strykowska

5.    Mikołaj ? x Justyna Baszczewska

6.    Maciej ? x Marianna Kubicka

7.    Maciej Gołębiowski x Ewa Obaczówna

1820 brak akt
1821

1.       Wojciech P? x Katarzyna Gomulicka

2.       Ignacy Polanowski x Marianna Obuczowa

3.       Bazyli Maksymowy x Marianna Obuczowa

4.       Jakub Krukowski x Marianna Paluchowa

5.       Kajetan Kaczorowski x Marianna Szmigielska

6.       Stanisław Łopata x Marianna  Dembowiczowa

7.       Wojciech Grabowski x Francisca Ziółkowska

Semenów

1817 Andrzej Palunkow x Tekla Pauliszyn
1818  Jan Lewków x Marianna Brzechowska

1819 Jan Bednarz x Katarzyna Sygnatowiczówna
1820 brak akt
1821
1. Józef Seretny x Marianna Słobodzianowa
2. Emanuel Mӧrl x Carolina …?.

źródło:
akta parafii Trembowla, lata 1817-21

Iławcze, Humniska, Kaptury, Krowinka, Małów, Ostalec = Ostalce, Suszczyn - nazwiska: śluby 1817-1819

Poniżej lista osób, które wzięły ślub w latach 1817-1821, parafia rzym-kat Trembowla:

Iławcze

1817

1.       Bazyli Nowak x Marianna Abrahamów

2.       Michał Lemeniczyn x Katarzyna Mazurów

3.       Bazyli Mikołajczyn x Ewa Szykulska

4.       Józef Derkacz x Marianna Semeniszyn

5.       Andrzej Hajdy? x Agnieszka Z?

1818

1.       Tomasz Labędz (Łabędź) x Rosalia Stadnicka

2.       Mateusz Piatkowski x Konstancja Bielawska

3.       Teodor Nowojad x Marianna Dziattkiewicz

1819

1. Basilius Dukryński x Tekla Abrahamiczówna

Humniska

1817 brak danych

1818 brak danych
1819 vacat

Kaptury
1817 brak danych
1818 brak danych
1819 vacat
 

Krowinka

1817 Mateusz Butyński x Anna Mogielnicka

1818 Gabriel Korniłło x Anna Gilówna
1819

1.       Paweł Plesków? x Zofia Drozdówna

2.       Jan Zaburka? x Marianna Mogielnicka

3.       Jan Anguszczak? x Anna Sitkówna
1820 brak akt
1821

1.       Michał Sygnałowicz x Marianna Gilowa

2.       Michał Zaremski? x Magdalena Jakubowego

3.       Mekier? Kłaszniak x Magdalena ...kowego

4.       Bartłomiej Roskosz? x Marianna Surupka? 1 voto Wertepna

 

Małów
1817 Grzegorz Palaniuk x Marianna Czopowska
1818 vacat
1819 vacat

Ostalec = Ostalce
1817 brak danych
1818 brak danych
1819 Simonus Jarocki x Agnieszka Kwaśniewska?
1820 brak akt
1821 Bazyli Rudyk x Apolonia Mroczkowa

Suszczyn

1817

1. Wawrzyniec Frydz? x Agnieszka Grocholska

2. Piotr syn Teodora x Helena Niemczyków

3. Jan Wasilkowski x Apolonia Piaskowska

1818

1. Łukasz Krzywy x Marianna Gałkowska

2. Bartłomiej Jankowski x Apolonia Hitman

3. Michał Dobrowolski x Elżbieta Bonjean

4. Piotr Dąbczewski x Marianna Czernecka

1819 vacat
1820 brak akt
1821

1.       Marcin Fryc x Helena Paliczkowa

2.       Kazimierz Mroczko x Marianna Laszczyńska 1 v. Dobrzańska

3.       Bazyli Guralski x Agnes Galkowa

4.       Franciszek Mrozowicki x Nikodema Małachowska

 

źródło:
akta parafii Trembowla, lata 1817-1821