Wśród starych ksiąg metrykalnych wsi Kluwińce znajduje się list z 1902 roku dotyczący udowodnienia szlachectwa.
Franciszek Burski pisze do nieznanego z imienia stryja (brat ojca), że chciałby otrzymać certyfikat szlachectwa i potrzebuje udowodnić że jego najstarszy znany mu przodek Fabian jest spokrewniony z Burskimi z Czechowa, którzy w 1782 uzyskali potwierdzenie szlachectwa.
Franciszek powołuje się na szlachectwo braci Szymona i Wojciecha Burskich, którzy byli synami Wojciecha i Katarzyny Dziaduskiej. Byli herbu Jastrzębiec, przydomek Bursie. Czechów zaś leży niedaleko Krakowa.
Pisze, że posiada metrykę dziadka Michała syna Fabiana i Doroty Galaszyńskiej, urodzonego w Kopyczyńcach w roku 1769, i zastanawia się czy i jak jest on z wyżej wymienionymi Burskimi spokrewniony, a w innym miejscu, że Fabian mógłby być ojcem legitymowanych braci, choć ci mają podanego ojca Wojciecha.
W liście pisanym w Czerniowcach podaje również, że w tej sprawie był we Lwowie i stąd ma informacje o Burskich z Czechowa.
Analizując sprawę na podstawie listu sprawdziłam po pierwsze w metrykach linię Burskich z Kluwiniec i okolic.
Najstarszym przedstawicielem rodzin Burskich w okolicy jest właśnie wymieniony w liście Fabian, który pojawia się w II połowie XVIII wieku w Kopyczyńcach.
Nie zachowała się metryka narodzin Michała z 1769 o której mowa w liście. Z tego roku nie ma akt.
Najwcześniejszy znany mi zapis w metrykach to zgon miesięcznej córki Fabiana - Magdaleny we wrześniu 1772 w Kopyczyńcach. Następne dotyczą narodzin i szybkiego zgonu Tadeusza Burskiego syna Fabiana i Doroty Gołaszyńskiej z 1773 roku, przy czym przy zgonie podano tylko imię ojca i błędnie jako Sebastian.
W aktach tych Fabian Burski występuje jako nobilis.
Inni Burscy jacy się pojawiają to potomkowie Fabiana. Nie udało mi się tylko powiązać, znaleźć dowodu że Jan Burski, który z Magdaleną Smolińską ma dzieci zamieszkałe w Kluwińcach to syn Fabiana.
Niestety metryki nie podają rodziców Fabian, ani skąd i kiedy przybył. Wiadomo tylko na podstawie metryk, że w 1769-72 był już w Kopyczyńcach. A najstarsze powiązane dziecko to Stanisław urodzony ok 1758, ale nie ma go w metrykach z Kopyczyniec.
Legitymacje szlacheckie we Lwowie
Sprawdziłam co jest w nobilitacjach. Jedyni legitymowani Burscy to wymienieni wyżej Szymon i Wojciech synowie Wojciecha i Krystyny Dziaduskiej. W liście jej imię to Katarzyna.
Jednak w aktach pojawia się podanie z 1849 , w którym Andrzej Burski z Kluwiniec prosi o wydanie certyfikatów szlachectwa dla siebie i swoich synów Franciszka (autor w/w listu), Alexego, Mikołaja, Mateusza i Józefa.
Andrzej był synem Michała i wnukiem Fabiana i wnioski urzędnika były takie, że od legitymowanych nie pochodzi.
Fabian z Dorotą Gałaszyńską miał syna Michała ur 24 września 1769 w Kopyczyńcach żonaty z Teklą Sarnowską i wnuka Andrzeja (wnioskodawca) ur 30 listopada 1800 w Kopyczyńcach i z Ludwiką Daniłowicz miał synów:
- Franciszek ur 6 kwietnia 1825 Kopyczyńce
- Alexy ur. 17 lipca 1831 Kluwińce
- Mikołaj ur. 10 września 1833 Kopyczyńce
- Mateusz ur. 11 lutego 1836
- Józef ur. 18 marca 1846?
Fabiana i Michała w legitymowanych nie ma.
Jest też list z 1913? w którym Franciszek Burski (kontroler C.K. Kasy Głównej w Czerniowcach, autor listu do stryja) prosi o informacje które pomogą mu znaleźć ślad pokrewieństwa z legitymowanym. Zaznacza że po ojcu został mu sygnet z herbem Jasieńczyk i twierdził on że ma prawo do tego herbu.
Obie prośby z 1849, jak i 1913 zostały rozpatrzone negatywnie. Samych metryk na które się powołują w dokumentach (ich odpisów) nie ma w aktach. Są sporządzone na ich podstawie analizy urzędnika.
Być może błędem było ubieganie się po powiązanie szlachectwa z legitymowanymi Burskimi z Czechowa. Fabian Burski i jego potomkowie długo w księgach metrykalnych występowali jako nobiles. Z braku informacji o pochodzeniu Fabiana nie było też możliwości udowodnienia szlachectwa (2 szlacheckich przodków ) przed rokiem 1782.
Józefiński kataster gruntowy
Kataster gruntowy i tzw. opisania urbanalne został sporządzony za panowania cesarza austriackiego Józefa w latach 1788-89. Chodziło o inwentaryzację polskich ziem niedawno przyłączonych do Austrii w wyniku tzw zaborów. Dzięki niemu możemy znaleźć informacje czy dana osobo posiadała jakieś nieruchomości, grunty, pastwiska itp.
W kontekście Burskich z Kopyczyniec, jako pierwotnej, najstarszej znanej siedziby pojawiają się ciekawe informacje.
Kataster wymienia 3 Burskich, którzy byli właścicielami w Kopyczyńcach w latach 1788-89:
- Fabian
- Jan
- Sebastian (Sobko)
W świetle tego Sebastian byłby inną osobą. Wcześniej występuje w znanych mi metrykach jako ojciec zmarłego Tadeusza. Jednak Tadeusz urodził się jako syn Fabiana i Doroty dlatego uznałam że to ta sama osoba. Sebastian pojawia się również jako ojciec Adama Burskiego w latach 20-tych XIX wieku. Żoną Sebastiana jest Dorota Kozakiewicz. Dorota to rzadkie imię. Byłby to niezwykły zbieg okoliczności żeby dwóch reprezentantów tej samej rodziny, w podobnym czasie miało różne żony o tym samym imieniu.
W parafii Kopyczyńce (Chorostków/Kluwińce) często dostosowywano nazwiska do znanych sobie. I tak Domierecki z Touste, w Kluwincach stawał się Domaradzkim, bo tacy już tam byli. Imiona były nagminnie mylone.
Niektóre dzieci Adama mają podane imię dziadka - Fabian i babka Dorota Kozakiewicz. Nie ma żadnych bezpośrednich metryk w których Sebastian występował by jako ojciec dziecka, nie ma też jego ślubu i zgonu, a Fabiana zgon jest w metrykach. Są też metryki urodzin niektórych jego dzieci. Dlatego na podstawie metryk dalej uważam, że Fabian i Sebastian to jedna osoba. Pozostaje kwestia innego nazwiska babki. Czasem w metrykach podawano nazwisko babki - jej aktualnego męża a nie rodowe. Kwestia do wyjaśnienia.
Jednak kataster wyraźnie pokazuje że to dwie różne osoby. Fabian miał więcej działek niż Sebastian, a jedną mieli wspólną i mieszkali pod tym samym numerem w Kopyczyńcach nr 179. Sebastian mógł być wiec synem Fabiana lub innym krewnym.
Jan Burski występujący w katastrze to być może mąż Magdaleny Smolińskiej. Jest to linia Burskich, której nie udało mi się powiązać z Fabianem chociaż uważam że to jego syn, ale nie udało się tego udowodnić.
Według metryk Jan urodził się około 1768, więc w chwili sporządzania katastru miałby około 20 lat. Miał jednak starszych braci a oni nie występują jako właściciele działek w Kopyczyńcach. W dodatku Jan z katastru posiada nieco więcej działek niż Fabian, a ich powierzchnia jest o 60% większa. Sebastian posiada najmniej działek, a powierzchnia to ok 3/4 powierzchni gruntów Fabiana.
To może sugerować, że Jan był z innej linii Burskich.
Według katastru Jan mieszkał w Kopyczyńcach pod nr 196.
Co ciekawe, kataster był sporządzony w latach 1788-89 i występuje w nich jako właściciel Fabian Burski, a zmarł on w roku 1785. To oczywiście stwarza nowe domysły i sugestie np że stan ilościowy działek był w trakcie dziedziczenia, stąd mogła być zwiększona liczba działek Jana. Pozostali synowie Fabiana mieszkali w Kluwińcach i Chłopówce, Po ślubie również Jan tam zamieszkał, ale nie wiadomo czy to ten z katastru. Oczywiście Fabian to tak rzadkie imię, więc zakładam, że poza niejasnościami Fabian -Sebastian, Fabian był tylko jeden.
Ciekawe i do dalszego badania. Potrzebna jest m.in. indeksacja parafii Kopyczyńce i analiza ksiąg ziemskich z Trembowli. O ile większość metryk z Kopyczyniec jest dostępna, to księgi ziemskie są na Ukrainie i nie wiem w jakim stanie i z jakich lat. Nie ma do nich dostępu on line.
Kolejną ciekawą kwestią jest sprawa herbu Burskich.
CDN.
