Iławcze

stan wg opisu z 1880 roku

Wieś podolska w powiecie trembowelskim, 14 km na półn.-wsch. od Trembowli. Na północy leży Sorocko, na zachód Suwczyn i Łoszniów, na południowy zachód Boryczówka i Trembowla, na południe Hleszczawa, na wschód Grzymałów i Poznanka hetmańska,

 

Wieś leży pośrodku pól,  w dolinie potoku Soroczka (dopływu Gniezny), który płynie od południa ku północy . Na południowy wschód  od wsi, leży folwark Popowa Pasieka w dolinie Kierniczki, prawego dopływu Soroczki, na południe od niego folwark Popławy, na północny zachód folwark Wygoda. Tu też wznosi się najwyższe wzgórze porośniete lasem Wygoda 360 m. npm. Reszta obszaru opada ku półocy aż do 316 m npm.

 

Większe gospodarstwa obejmują:  ziemi ornej 1584, łąk i ogrodów 367, pastwisk 12, lasu 60 morg.; gospodarstwa mniejsze: ziemi  ornej 3003, łąk i ogrodów 214, pastwisk 133 morg.

 

Mieszkańcy:

- w  r. 1869 w gminie 1857, na obszarze dworskim 101;
- wg szematyzmów z r. 1881:  rzym-. kat. 288, gr- kat. 1532.

 

Par. rzym- katolicka w Trembowli, gr-kat. w miejscu.

We wsi jest cerkiew, urząd pocztowy i szkoła etatowa jednoklasowa.

źródło: "Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich"

 

W 1921 roku Iławcze były wsią sołecką, siedzibą gminy, parafia katolicka Sorocko. Mieszkańców było 2715 w 563 zagrodach: w tym 555Polaków, 2093 Rusinów i 67 Żydów.

W 1931 roku było więcej mieszkańców: 2975, i więcej zagród: 647. Polacy stanowili ok. 20%.

W 1939-45 zginęło w mordach dokonanych przez banderowców ponad 40 osób: w wiekszości Polacy, ale również Ukrainiec i Rosjanki. Ok. 70 Żydów Niemcy wywieźli do getta w Trembowli i w 1943 r. rozstrzelali.

źródło: "Ludobójstwo... w województwie tarnopolskim w 1939-1946", H. Komański, S. Siekierka; Wrocław 2006

Uwaga: Autorzy "Ludobójstwo..." najprawdopodobniej klasyfikują Polaków i Rusinów/Ukraińców wg przynależności do obrządku katolickiego lub greko-katolickiego. Podział taki nie jest prawidłowy ponieważ w omawianym rejonie istniała spora część osób obrządku greko-katolickiego, mówiąca po rusku(ukraińsku), ale uważająca się za Polaków. Trudno jest obecnie ustalić jaki procent mieszkańców danej miejscowości można by było zakwalifikować do tej grupy.

źródło: "Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich"

 

 

W Archiwum Głównym Akt Dawnych w Warszawie w Zbiorze Aleksandra Czołowskiego znajduje się:

 

"Rejestr szkód poczynionych w r. 1704 w dobrach Iławcze [pow. trembowelski], własności Dulskich, przez chorągiew Kwaśniowskiego rotmistrza JKM [1714]".

sygnatura: 17