Szukaj na tym blogu

czwartek, 18 października 2012

Niemcy w rodzinie

Badając dzieje przodków bardzo często napotykamy różne niespodzianki, o których wcześniej nie mieliśmy pojęcia.
 
Bardzo często się o tym nie mówi. Są to swoiste tematy tabu, o których młodsze pokolenia nic nie wiedzą. Np. wnuki wiedziały, że babcia zna niemiecki, pochodziła ze Śląska i chodziła do niemieckiej szkoły. Jednak dopiero podczas badań genealogicznych okazało się, że pochodziła z polsko-niemieckiej rodziny. O tym się nie mówiło, ale gdy zaczęliśmy dopytywać, bo nazwisko prababki  było ewidentnie niemieckie, okazało się, że bez żadnych oporów możemy usłyszeć ciekawe historie na jej temat. Trzeba tylko było zadać właściwe pytanie.
 
 
W Polsce od wieków osiedlali się osadnicy niemieccy i holenderscy. W skład imperium, jakim swego czasu była Rzeczpospolita, wchodziło tak dużo nacji i religii, że trudno wszystkich wymienić: Polacy, Litwini, Rusini, Żydzi, Niemcy, Czesi, Ormianie, Tatarzy. Od czasów Bony było sporo Włochów, od Batorego - Węgrów. To wszystko ma odbicie w naszej puli genowej. Nie wszystko da się sprawdzić z powodu braku ksiąg metrykalnych, ale od poł XVIII w. do dziś, jesteśmy w stanie prześledzić czy któraś z linii naszych przodków pochodzi  od obcokrajowców osiedlonych na terytorium Polski.
 
Badam przeszłość 4 różnych linii naszych przodków.  W każdej z nich znaleźli się Niemcy. Niezależnie od rejonu z którego pochodzili nasi dziadkowie, skąd przybyli i gdzie się osiedlali w naszych rodzinach pojawiali się niemieccy osadnicy, którzy wcześniej czy później wchodzili w związki małżeńskie z miejscową ludnością polską.
 
Wprawdzie u nas akurat nie było sytuacji z "dziadkiem z Wermachtu", ale w dalszej rodzinie już tak. Przy czym bardzo ciekawe jest nie to czy ktoś walczył w niemieckim mundurze, ale to jak różnie może potoczyć się identyfikacja narodowościowa.
 
I tak np. Jan Kowalski czy Jan Nowak uważali się za Niemców, a dajmy na to: Andreas Miller czy Hans Schiller mieli się za Polaków.

Dlatego badając przeszłość należy uważać na takie proste ustalenie narodowości tylko po nazwisku. Pierwsze pokolenie osiedleńców zapewne identyfikowało się ze swoim krajem pochodzenia. Jak ten proces przebiegał u ich dzieci, tak naprawdę trudno powiedzieć, jeśli mamy tylko i wyłącznie zapisy w księgach metrykalnych.
 

wtorek, 16 października 2012

Cyrkuł tarnopolski w książce E. Kuropatnickiego z 1786 r.

Ciekawe informcje o okolicach Tarnopola możemy znaleźć w książeczce E. Kuropatnickiego "Geografia albo dokładne opisanie królestw Galicyi i Lodomeryi", Przemyśl, 1786. Dostępny jest reprint z wydania z 1858 r.  Książka zawiera opis miejscowości w cyrkułach pomiędzy Myślenicami a Zaleszczykami. Autor opisuje niektóre miejscowości z podaniem zabytków, wymienia właścicieli. Brak skorowidza wymienionych nazwisk czy miejsc utrudnia szybkie wyszukanie interesujących nas informacji. Język jest archaiczny, ale do przyjęcia.
 
 
Na początku autor wymienia, które z województw I Rzeczpospolitej weszły w 1782 r. w skład zaboru austryjackiego tworząc tzw. Królestwo Galicji. Były to województwa:
- ruskie,
- bełskie,
- część sandomierskiego,
- większkość krakowskiego,
- część podolskiego,
- księtwo zatorskie,
- księstwo oświęcimskie.
 
Galicję podzielono na 18 cyrkułów:
1. myślenicki,
2. bocheński,
3. sądecki,
4. tarnowski,
5. dukielski,
6. przemyski,
7. rzeszowski,
8. zamojski,
9. żółkiewski,
10. liski,
11. samborski,
12. stryjski,
13. lwowski,
14. brodzki,
15. tarnopolski,
16. brzeżański,
17. stanisławowski,
18. zaleszczykowski.

Omówię niektóre cyrkuły wchodzące w skład późniejszego woj. tarnopolskiego (okres międzywojenny) tj: cyrkuł tarnopolski, brzeżański, zaleszczykowski. Podaję tylko te miejscowości, które mają opis interesujący pod względem genealogicznym.
 
Stan posiadania na rok 1786

Cyrkuł tarnopolski

Tarnopol - miasto dziedziczne Potockich; Stanisław Potocki, kasztelan krakowski, hetman wielki Koronny, ufundował kościół i klasztor dominikański;

Borki - należą do Zaleskiego, kawalera orderu św. Stanisława;

Baworów - wieś z murowanym domem, siedziba hrabiów Baworowskich;

Mikulice - miasto, kiedyś należało do Koniecpolskich domu książąt Lubomirskich, od nich kupiła je Ludwika z hrabiów Mniszków Potocka, kasztelanowa krakowska, hetmanowa wielka Koronna, "opiekunka kościołów, duchownych, ubogich, wdów, sierot" wybudowała w mieście kościół i dom z fundacją dla Wincentynów, którzy " straż parochii mieli"; nad miastem wybudowała wspaniały pałac dla swojego bratanka hrabiego Mniszka, grandmetrowi Galicji (darowane mu jako dobra dziedziczne);

Kopyczyńce - "wieś rozciągła, domu Morysonów";

Bohatkowce - wieś, kiedyś należała do Potępskich (podkomorzy halicki);

Denysów - wieś; kiedyń należała do Gidzińskich; teraz Poniatowskich

Trembowla (wg oryg. Trebowla) - miasto niegdyś powiatowe, grodowe; ozdobą miasta kościół i klasztor Karmelitów, "w malowania, zwierciadła, boazerye kościół ozdobiony" dzięki J.W. z Bekierskich baronowej Dulskiej, której syn był Karmelitą;

Łoszniów - wieś dziedziczna baronów Dulskich, z pięknym domem i dużym stawem;

Strusów - miasto w którym znajduje się znana fabryka cybuchów zwanych cybuchami strusowskimi;

c.d.n.

 

niedziela, 14 października 2012

Mapa TREMBOWLA - Iwanówka - Grzymałów - Mogielnica

Przedstawiam przedwojenną mapę interesującego mnie rejonu woj. tarnopolskiego: obszar miedzy Trembowlą, Iwanówką, Grzymałowem i Młyniskami.

Mapa została przeze mnie skorygowana. Aby zapewnić lepszą widoczność usunięto pewne, nieistotne elementy.
 
Mapa nie jest zbyt dokładana, nie ma tam zaznaczonych wszystkich miejscowości jakie były na tymm obszarze.
 
 
 
 
 
 
 
Mapa opracowana przez mojekresyy.blogspot.com na podstawie „Karta zabytków woj. Tarnopolskiego" z książki A. Czołowski, B. Janusz "Przeszłość i zabytki województwa tarnopolskiego", Tarnopol 1926. Książka dostępna jest w małopolskiej bibliotece cyfrowej.

Ludobójstwo

Jak podaje portal www.tvn24.pl powstanie UPA dzisiaj mija 70 rocznica powstania UPA Ukraińskiej Powstańczej Armii - zbrojnego ramienia OUN-B Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów FRAKCJI BANDERY.
Za datę powstania uważa się 14.10.1942 r. kiedy to powstał pierwszy odział UPA.
 
Ludobójcza działalność OUN-UPA, jeśli w ogóle znana jest w Polsce, poza rodzinami tzw. repatriantów, to znana jest głównie z mordów i rzezi na Wołyniu. Dużo mniej znana jest ich działalność na terenach Małopolski Wschodniej tj. województw lwowskiego, stanisłowawskiego i tarnopolskiego.
 
Najwięcej zamordowanych zostało Polaków na Wołyniu. Szacuje się, że było to 50-60 tyś., a w Galicji Wschodniej 20-40 tyś (wg badań Siemaszków). O ile na Wołyniu istniała, przynajmniej teoretycznie, ochrona polskich i rosyjskich partyzantów, o tyle na terenie Małopolski Wschodniej sytuacja była całkowicie beznadziejna. Większość mieszkańców była całkowicie bezbronna, co najwyżej czasem można było liczyć na niewielką pomoc niemieckiego!!! wojska, a potem rosyjskiego. Doszło do tego, że aby się bronić młodzi chłopcy wstepowali do tzw. niszczycielskich batalionów (Istrebitielnye Bataljony) - paramilitarnych oddziałów NKWD. 80 % składu tych oddziałow to byli chłopcy zbyt młodzi, by służyć w normalnym wojsku. M.in bronili, ratowali polską ludność cywilną przed mordami, grabieżami ze strony banderowców, walczyli z oddziałami UPA.
 
Zbrodnie popełniane na polskiej ludności cywilnej są mało znane. Rocznice rzezi nie są tak uroczyście obchodzone jak zbrodnie na polskich żołnierzach w Katyniu czy Miednoje. W dodatku, w ramach dobrych stosunków z Ukrainą i Juszcznką, często przemilcza się wznoszenie pomników dla banderowców i w ogóle całą politykę ukraińską dotyczącą "bojowników" o wolność Ukrainy.
 
Szkoda, że bestialskie mordy na dzieciach nie mają takiej siły przebicia się do opini publicznej jak rozstrzelani żołnierze z Katynia.

sobota, 13 października 2012

Iwanówka Trembowelska - nazwiska Z Ż

Przedstawiam listę nazwisk z parafii greko-katolickiej z Iwanówki Trembowelskiej. Jest to prawdziwa rzadkość ponieważ księga ta jest niedostępna w Polsce. Oryginał można zobaczyć we Lwowie lub można sprowadzić mikrofilm do Centrum Historii Rodziny. Księga nie zawiera skorowidza nazwisk, lista jest wyłącznie mojego autorstwa. Akta metrykalne zawierają zapisy po łacinie wpisywane do księgi z wyznaczonymi rubrykami.


W Iwanówce Trembowelskiej, w księdze gr-kat, w latach 1872-79 pojawiają się m.in. nazwiska*:
* Nazwiska obok - to samo nazwisko (według mnie) w kilku wersjach zapisu; jako pierwsze zwykle wersja prawidłowa
* znak ? oznacza brak pewności prawidłowego odczytania nazwiska

źródło: badania własne mojekresyy.blogspot.com na podstawie: akta metrykalne gr-kat, urodzenia z lat 1872-79 Iwanówka Trembowelska

Iwanówka Trembowelska - nazwiska T U W

Przedstawiam listę nazwisk z parafii greko-katolickiej z Iwanówki Trembowelskiej. Jest to prawdziwa rzadkość ponieważ księga ta jest niedostępna w Polsce. Oryginał można zobaczyć we Lwowie lub można sprowadzić mikrofilm do Centrum Historii Rodziny. Księga nie zawiera skorowidza nazwisk, lista jest wyłącznie mojego autorstwa. Akta metrykalne zawierają zapisy po łacinie wpisywane do księgi z wyznaczonymi rubrykami.


W Iwanówce Trembowelskiej, w księdze gr-kat, w latach 1872-79 pojawiają się m.in. nazwiska*:



* Nazwiska obok - to samo nazwisko (według mnie) w kilku wersjach zapisu; jako pierwsze zwykle wersja prawidłowa
* znak ? oznacza brak pewności prawidłowego odczytania nazwiska
 
 
źródło: badania własne mojekresyy.blogspot.com na podstawie: akta metrykalne gr-kat, urodzenia z lat 1872-79 Iwanówka Trembowelska
 

Nazwiska - wersja polska i ruska*

* Używam terminu "ruski" (rusiński, Rusin) w znaczeniu ukraiński, Ukrainiec. Określenie używane współcześnie jest świeżej daty i do wojny powszechnie, na badanych przeze mnie terenach okolic Trembowli i Husiatyna, mówiło się ruski, Rusin.

W badanej przeze mnie księdze greko-katolickiej z Iwanówki parafia Trembowla, wyłania się kwestia polskiej i rusińskiej wersji nazwisk mieszkańców. Oprócz typowo polskich nazwisk jak np. Czajkowski, Dubilewski, Kowalski, Ratyński, Olszewski, Topolnicki, Urbański czy typowo rusińskich np. Ałyłuja, Bojko, Czorny, Gładyj, istniała kategoria nazwisk raz zapisywanych w wersji polskiej, kiedy indziej rusińskiej. Do takich nazwisk należy np.:
Furman - Firman,
Równy - Riwny,
Wilk - Wowk,
Kostecki - Kostiuk,
Owczarz - Owczar.

Posługiwanie się w księgach nazwiskami w różnej wersji językowej,  nie może być interpretowane z narodowością danej osoby. Wśród ofiar i katów rzezi z lat II wojny światowej są często te same nazwiska ewidentnie polskie lub ewidentnie rusińskie np. Kuczycki - Kulczyckij, Choptij-Choptij.
 
Niektóre nazwiska pisane są zamiennie w odniesieniu do tych samych osób np. Owczarz - Owczar. Inne nigdy nie są używane zamiennie.  Pozostaje również kwestia jak osoby, zapisywane w księdze greko-katolickiej w rusińskiej wersji nazwiska, występowały w księgach katolickich? Czy nazwiska tych samych osób były zapisywane w wersji polskiej czy rusińskiej? Zbadanie tej kwestii będzie jednym z zadań na przyszłość. Interesuje mnie to z powodu próby ustalenia, na podstawie ksiąg metrykalnych, kwestii narodowo-religijnej tożsamości mieszkańców.
 
Jak już pisałam w przypisach do książki "Ludobójstwo w woj. tarnopolskim..." niestety nie jest to prosty podział na: katolik - Polak, greko-katolik- Rusin. Do takiego stanu dążyła strona ukraińska po I wojnie światowej i wiadomo jak to się zakończyło. Wcześniej była na terenach kresów duża swoboda pod tym względem. Istniała całkiem spora grupa Polaków - greko-katolików, posługująca się językiem ruskim. Dzisiaj jest to kwestia bardzo mało znana.


źródło: badania własne mojekresyy.blogspot.com na podstawie: akta metrykalne gr-kat, urodzenia z lat 1872-79 Iwanówka Trembowelska

 

piątek, 12 października 2012

Iwanówka Trembowelska - nazwiska R S

Przedstawiam listę nazwisk z parafii greko-katolickiej z Iwanówki Trembowelskiej. Jest to prawdziwa rzadkość ponieważ księga ta jest niedostępna w Polsce. Oryginał można zobaczyć we Lwowie lub można sprowadzić mikrofilm do Centrum Historii Rodziny. Księga nie zawiera skorowidza nazwisk, lista jest wyłącznie mojego autorstwa. Akta metrykalne zawierają zapisy po łacinie wpisywane do księgi z wyznaczonymi rubrykami.

W Iwanówce Trembowelskiej, w księdze gr-kat, w latach 1872-79 pojawiają się m.in. nazwiska*:

* Nazwiska obok - to samo nazwisko (według mnie) w kilku wersjach zapisu; jako pierwsze zwykle wersja prawidłowa
* znak ? oznacza brak pewności prawidłowego odczytania nazwiska


 
źródło: badania własne mojekresyy.blogspot.com na podstawie: akta metrykalne gr-kat, urodzenia z lat 1872-79 Iwanówka Trembowelska
 

Bazy / wyszukiwarki metrykalne:


Wszelkie bazy dotyczące konkretnych zapisów w aktach metrykalnych są bardzo pomocne. Ułatwiają poszukiwania i skracają ich czas. Największe znaczenie mają gdy wiemy w jakim mniej więcej rejonie powinien być nasz przodek, ale szukanie go tradycyjną metodą – przeglądając zapisy z poszczególnych parafii – może zająć lata. Takie bazy jako skoordynowany projekt istnieją dla niektórych części Polski. Niestety nie znalazłam centralnej, skoordynowanej, polskiej bazy dla akt z kresów. Zwłaszcza kresy ukraińskie to prawdziwa pustynia  w tej kwestii. Bazy takie pojawiają się jako indywidualna działalność poszczególnych osób zainteresowanych zwykle tylko wąskim zakresem miejscowości, parafii czy poszczególnych nazwisk.
Poniżej podaję znalezione przeze mnie linki do baz/wyszukiwarek KONKRETNYCH ZAPISÓW z akt metrykalnych:

 

 woj. poznańskie



 

 część Pomorza,
http://www.ptg.gda.pl/index.php/ptgnews/action/basesearch/

 

główne wejście do bazy geneteki dt całego obszaru Polski

 
GENETEKA
 

ogólnopolski indeks małżeństw do 1899 roku


 

baza lubelskiego towarzystwa genealogicznego


 

skany metryk


 

Parafia Jazłowiec


 

Parafia Olejów


 

Linki do baz metrykalnych prowadzonych na Litwie, Łotwie i Estonii zawarte są na portalu GENEALOGIA KRESOWA. Ze względu na umieszczoną na stronie instrukcję obsługi tych baz, podaję linki do portalu i stamtąd można przejść do baz w konkretnych krajach.

 

Metryki na Litwie



 

Listy parafian na Litwie


 

Metryki na Łotwie


 

Metryki w Estonii

poniedziałek, 8 października 2012

Moje Kresy: Trembowla - Kopyczyńce - Czortków - Husiatyn - Touste

Moje Kresy to głównie obszar Trembowla - Kopyczyńce - Czortków - Husiatyn - Touste, gdzie mieszkała większość moich przodków pochodzących z Kresów. Prowadzę rodzinne badania genealogiczne przodków zamieszkałych w różnych częściach kraju, ale to właśnie ten najbardziej odległy rejon interesuje mnie zdecydowanie bardziej od innych. Oprócz identyfikacji z bliskimi, na pewno duże znaczenie ma tamtejszy krajobraz, fascynująca, choć krwawa historia i akta metrykalne ułatwiające prowadzenie szerszych badań dotyczacych nie tylko rodziny, ale całych społeczności. Przeglądając księgi możemy szukać informacji tylko i wyłącznie o rodzinie. Ja wolę patrzeć szerzej i staram się, w miarę możliwości, prowadzić badania "naukowe". Ostatnio pracuję nad łączeniem w rodziny i szukaniem koligacji osób wymienionych w aktach metrykalnych z Iwanówki Trembowelskiej. Jest to żmudna i długotrwała praca, ale daje dużo satysfakcji gdy widzimy efekty połączenia różnych rodzin w jedno drzewo. Jestem dopiero na początku prac i zapewne potrwają one kilka lat. Na razie tworzę bazę danych osób pojawiających się w aktach. Prowadzę także analizę dotyczącą zmian statusu szlachty zaściankowej zamieszkującej ten rejon. Efekty tworzenia bazy nazwisk z Iwanówki systematycznie publikuję na blogu w dziale "Nazwiska".

Iwanówka Trembowelska - nazwiska O P

Przedstawiam listę nazwisk z parafii greko-katolickiej z Iwanówki Trembowelskiej. Jest to prawdziwa rzadkość ponieważ księga ta jest niedostępna w Polsce. Oryginał można zobaczyć we Lwowie lub można sprowadzić mikrofilm do Centrum Historii Rodziny. Księga nie zawiera skorowidza nazwisk, lista jest wyłącznie mojego autorstwa. Akta metrykalne zawierają zapisy po łacinie wpisywane do księgi z wyznaczonymi rubrykami.

W Iwanówce Trembowelskiej, w księdze gr-kat, w latach 1872-79 pojawiają się m.in. nazwiska*:

* Nazwiska obok - to samo nazwisko (według mnie) w kilku wersjach zapisu; jako pierwsze zwykle wersja prawidłowa
* znak ? oznacza brak pewności prawidłowego odczytania nazwiska

 
źródło: badania własne mojekresyy.blogspot.com na podstawie: akta metrykalne gr-kat, urodzenia z lat 1872-79 Iwanówka Trembowelska

niedziela, 7 października 2012

Iwanówka Trembowelska - nazwiska L Ł M N

Przedstawiam listę nazwisk z parafii greko-katolickiej z Iwanówki Trembowelskiej. Jest to prawdziwa rzadkość ponieważ księga ta jest niedostępna w Polsce. Oryginał można zobaczyć we Lwowie lub można sprowadzić mikrofilm do Centrum Historii Rodziny. Księga nie zawiera skorowidza nazwisk, lista jest wyłącznie mojego autorstwa. Akta metrykalne zawierają zapisy po łacinie wpisywane do księgi z wyznaczonymi rubrykami.


W Iwanówce Trembowelskiej, w księdze gr-kat, w latach 1872-79 pojawiają się m.in. nazwiska*:

* Nazwiska obok - to samo nazwisko (według mnie) w kilku wersjach zapisu; jako pierwsze zwykle wersja prawidłowa
* znak ? oznacza brak pewności prawidłowego odczytania nazwiska

 
źródło: badania własne mojekresyy.blogspot.com na podstawie: akta metrykalne gr-kat, urodzenia z lat 1872-79 Iwanówka Trembowelska

Wyszukiwarka nazwisk

W internecie dostępna jest wyszukiwarka nazwisk współcześnie wystepujących w Polsce (stan: lata 90-te XX w.) wraz z rozmieszczeniem w poszczególnych regionach kraju.
 
Bardzo dobre narzędzie sprawdzające się zwłaszcza w słabo rozpowszechnionych nazwiskach. Doskonałe do sprawdzenia rozmieszczenia wysiedleńców z kresów - sprawdza się przy nazwiskach kresowych, raczej nie wystepujących poza tym rejonem przed 1945 r. lub wystepujących w małych ilościach. Czasem pozwala zidentyfikować pierwotne miejsce pochodzenia nazwiska przed osadnictwem na kresach.

 Można także zobaczyć jakie są podobne nazwiska oraz sprawdzić jego występowanie w niektórych krajach.

Formy  męskie i żeńskie nazwisk podawane są osobno.

wyszukiwarka nazwisk

Przykładowy wynik wyszukiwania dla nazwiska Spólnicki



Iwanówka Trembowelska - nazwiska K

Przedstawiam listę nazwisk z parafii greko-katolickiej z Iwanówki Trembowelskiej. Jest to prawdziwa rzadkość ponieważ księga ta jest niedostępna w Polsce. Oryginał można zobaczyć we Lwowie lub można sprowadzić mikrofilm do Centrum Historii Rodziny. Księga nie zawiera skorowidza nazwisk, lista jest wyłącznie mojego autorstwa. Akta metrykalne zawierają zapisy po łacinie wpisywane do księgi z wyznaczonymi rubrykami.
 
W Iwanówce Trembowelskiej, w księdze gr-kat, w latach 1872-79 pojawiają się m.in. nazwiska*:

* Nazwiska obok - to samo nazwisko (według mnie) w kilku wersjach zapisu; jako pierwsze zwykle wersja prawidłowa
* znak ? oznacza brak pewności prawidłowego odczytania nazwiska

C.D.N.

źródło: badania własne mojekresyy.blogspot.com na podstawie: akta metrykalne gr-kat, urodzenia z lat 1872-79 Iwanówka Trembowelska

Nazwiska - jak je zapisywano na kresach

Przeglądając księgi nie można uwierzyć jak różnie można zapisać to samo nazwisko. Pomijając kwestię bazgrołów i braku umiejętności odczytania ręcznego pisma, można powiedzieć, że każde nazwisko miało zwykle kilka wersji. Stąd tak wiele odmian jednego w gruncie rzeczy nazwiska np. Kowal, Kowalski, Kowalczyk, Kowalczuk itp. Przyczyn tego można upatrywać w:

 
1. Archaizacja i współczesność języka.
Zmiana nazwisk wynikała ze zmiany zasad pisowni. Przykładem może być np:
- "y" pisane długo zamiast współczesnego "j" lub "i" np. Czaykowski - zmiana na Czajkowski, Wysznewski - zmiana na Wisznewski,
- "i" zmieniało się w "j" np. Przedwoiewski - zmiana na Przedwojewski,
- "o" zmieniało się w "u" i na odwrót np. Moszyński zmieniło się w Muszyński, pierwotne Bujanowski przeszło w Bojanowski,
- " sz" zmieniało się w "ś", "ne" w " nie" np. Wysznewski - zmiana na Wiśniewski, Czarnecki - zmiana na Czarniecki.

 
2. Pisarz
W zależności od, nazwijmy to "poczucia czujności ortograficznej" lub/i wykształcenia, zmiany nazwisk często wynikały z "radosnej" twórczości osoby spisującej dany akt. Przy czym ta sama osoba mogła zapisywać za każdym razem nazwisko nieco inaczej np. Gładij, Gaładij, Gałandij.

 
3. Zmiana miejsca zamieszkania.
Przeprowadzka na stałe lub nawet czasowa mogła spowodować konieczność spisania aktu metrykalnego. Mogło dojść wtedy do zmiany sposobu zapisu nazwiska. Czasem zmiana była dość istotna z punku widzenia ortografii np. Chołojewski na Hałajewski. Zmiana taka mogła być na stałe lub nie i wtedy nazwisko tej samej osoby/rodziny pojawiało się w np. dwóch wersjach np. Czyż, Czysz. Czasem w tym samym akcie pojawiają się 2 różne wersje nazwiska tej samej rodziny. Ten ostatni przykład zaliczyłabym także do kategorii "radosnej twórczości" pisarza.

 
4. Nagminne pomijanie w zapisach łacińskich polskiego"ó". Bardzo często pisano "o" co powoduje wątpliwości jak prawidłowo brzmiało nazwisko lub/i prowadzi do powstania nowego nazwiska. W ustaleniu prawidłowej wersji korzystam wtedy z bazy występowania współczesnych nazwisk polskich. Po ilości osób noszących różne wersje nazwiska często da się wyłapać, która wersja była pierwotna lub ewentualnie bardziej się rozpowszechniła. Problem ten dotyczy np.:
Spolnicki - Spólnicki


5. Tworzenie nazwisk odimiennych, odnazwiskowych np. Maria Mateuszów, Stachów, Kostiuków, gdy ojciec był Mateusz, Stanisław, Kostiuk. Czasem było to jednostkowe określenie, czasem takie nazwisko zostawało w wersji odmienionej.


6. Na kresach duże znaczenie miała "rusinizacja" lub polonizacja nazwisk. Polonizowano nazwiska osadników np. niemieckich, często dlatego, że nie umiano ich prawidłowo zapisać. I tak np. Keller zmieniał się w Kilar, Kielar, Kiler. Nazwany przeze mnie "rusinizacją**" proces zmiany nazwisk polskich na ruskie* to proces bardziej skomplikowany.

* Używam terminu "ruski" (rusiński, Rusin) w znaczeniu ukraiński, Ukrainiec. Określenie używane wpółcześnie jest świeżej daty i do wojny powszechnie, na badanych przeze mnie teranach okolic Trembowli i Husiatyna, mówiło się ruski, Rusin.

** Kolejne trudne do zbadania, ale istniejące zagadnienie z życia naszych przodków na kresach. Zagadnienie to zostanie szerzej omówione w przyszłości. Generalnie chodzi o Polaków będących greko-katolikami (świadomie lub NIEŚWIADOMIE!!!), bardzo często posługujących się językiem ruskim, nie polskim.


Po pierwsze, zgodnie z zasadami, w małżeństwach mieszanych syn przyjmował wyznanie ojca, a córka matki. W związku z zapisywaniem w księgach dwóch różnych obrządków, mogło zdażyć się, że osoby z tej samej rodziny miały zapisane nazwisko inaczej: raz np. jako Kostecki, a w wersji rusińskiej jako Kostiuk lub Kostkiuków. Krótko mówiąc była polska i ruska wersja nazwiska.

Po drugie przyczyny polityczno-narodowo-religijne, które później doprowadziły do rzezi. W skrócie można powiedzieć, że na siłę powiększano grono wyznawców obrządku greckiego, bez świadomości niewykształconej, niepiśmienej ludności.

Kulczycki pojawiał się w dokumentach jako Kulcickij, Kowalski jako Kowalczuk i jako Rusin i greko-katolik był klasyfikowany we wszelkich statystykach itp mimo, że był Polakiem i katolikiem.

Problem ten wystepował już w XVIII w. gdy z powodu zbyt małej ilości parafii i księży, miejscowa ludność zmuszona była do korzystania z usług duchowieństwa unickiego. Zobowiązani byli oni do przekazania duchownemu katolickiemu kopii spisanych aktów, ale tego często celowo nie robiono. W ten sposób z akt katolickich "wyparowała" ogromna liczba naszych przodków i nawet o tym nie wiedzieli. Problem ten zostanie w przyszłości przeze mnie bardziej wyczerpująco opisany.

* Używam terminu "ruski" (rusiński, Rusin) w znaczeniu ukraiński, Ukrainiec. Określenie używane wpółcześnie jest świeżej daty i do wojny powszechnie, na badanych przeze mnie teranach okolic Trembowli i Husiatyna, mówiło się ruski, Rusin.

** Kolejne trudne do zbadania, ale istniejące zagadnienie z życia naszych przodków na kresach. Zagadnienie to zostanie szerzej omówione w przyszłości. Generalnie chodzi o Polaków będących greko-katolikami (świadomie lub NIEŚWIADOMIE!!!), bardzo często posługujących się językiem ruskim, nie polskim.

cdn
źródło: badania własne na podstawie akt z parafii Trembowla, Kopyczyńce, Chorostków, Sidorów.

Legendy o szlacheckim pochodzeniu

Moja przygoda z genealogią zaczęła się od wielokrotnego słuchania o bohaterskim przodku -  szlachcicu, który za swoje zasługi doczekał się nagrody od samego króla.  Oczywiście były to same ogólne informacje, ale jakże piękne i mile pieszczące własne ego. Były to także historie o zjazdach rodzinnych, o wspaniałych dawnych dokonaniach szlacheckich członków rodu i herbie Sas.
 
 
Ponieważ początkowo nie miałam dostępu do metryk, zaczęłam buszować w bibliotece uniwersyteckiej, szukając informacji o szlacheckich przodkach, a zwłaszcza owym sławnym bohaterze. Po jakimś czasie odkryłam, że ten bohater co najwyżej ma to samo nazwisko, ale raczej nie pochodzimy od niego.  Po zbadaniu metryk okazało się, że niestety cała rzesza sławnych "krewnych" o tym nazwisku, również  nie była z nami spokrewniona. Poza tym herb rodzinny nie należy się po matce nie będącej szlachcianką. A wszystko wzięło się  najprawdopodobniej z nieporozumienia. Osoba badająca niegdyś dzieje rodu, zaliczyła do naszej rodziny wszystkich noszących to nazwisko. Niestety jest ono bardzo popularne, więc o legendy nie było trudno.
 
Chętnie powiększę swoje drzewo o sławnych przodków czy krewnych musi być jednak ślad, choćby cień pokrewieństwa.

Linia przodków, od której zaczełam badania, kiedyś rzeczywiście należała do szlachty. Na skutek pauperyzacji tej grupy społecznej większość utraciła uprzywilejowany status, uznawany przez administarcję państwową i związane z tym przywileje. Jednakże sami  zachowali pamięć o swoim pochodzeniu (nawet do czasów II wojny światowej). Miejscowi dalej uznawali ich za szlachtę, co ma potwierdzenie  w aktach metrykalnych (ale nie zawsze, zależy czy piszący był zaznajomiony z lokalną hierarchią). Aby opisać i najlepiej oddać co stało się z większością szaraczkowej, zagrodowej szlachty na kresach, najlepiej przywołać "Nad Niemnem" Elizy Orzeszkowej i Bohatyrowiczów. Mimo, że żyli jak chłopi, to jednak mieli świadomość swojego szlachectwa i uważali się za szlachciców. Unikali "mieszania" się z chłopstwem. Na kresach podolskich dodatkowym czynnikiem była kwestia narodowa (sprawy religijne były bardziej skomplikowane niż by się mogło wydawać - omówię to w przyszłości). Potomkowie szlachty szaraczkowej na Podolu, tak jak ich przodkowie, byli mniejszością wśród Rusinów. To wzmacniało trzymanie się razem i większość szlachty żeniła się między sobą. Poza tym szlachta uważała się za coś lepszego niż reszta. Mimo, że często utracili język polski i mówili nawet nie gwarą, mieszaniną języków, lecz wręcz po rusku (ukraińsku), miejscowi wiedzieli kto jest szlachcicem, Polakiem, a kto nie. W II połowie/końcu XIX w. szlachta z terenów, które badałam (m.in. Kluwińce, Chłopówka, Iwanówka, Tłusteńkie) zaczyna w dużo większym zakresie wchodzić w związki z ruskimi (ukraińskimi) chłopami oraz polskimi chłopami - osadnikami z terenów Podkrpacia czy centralnej Polski a nawet z Niemcami (było ich stosunkowo niewielu w porównaniu do liczby ludności). Najprawdopodobniej przyczyną była coraz bardziej postepująca pauperyzacja potomków szlachty.

Dzisiaj łatwo przyznawać się do szlacheckich korzeni. Trzeba tylko mieć świadomość co to była za szlachta. Nie wszyscy mogą pochodzić od właścicieli dworów, ludzi wykształconych i obytych w świecie. Dobrze jest też wiedzieć kto i na jakich zasadach miał prawo do herbu. Inaczej to zwykłe "legendowanie".

cdn

Okolice Trembowli - mapa współczesna, ale POLSKIE NAZWY

 
 
Współczesna mapa z przedwojennymi, polskimi nazwami miejscowości
 
 

sobota, 6 października 2012

Iwanówka Trembowelska z Budami

Położenie
Wieś podolska w powiecie trembowelskim (dawniej husiatyńskim). Położona jest 10 km na południowy wschód od Trembowli. Na północ od Iwanówki leży Hleszczawa, na zachód Wolica, Plebanówka, na wschód wieś w Howiłów Wielki i Mały oraz Chorostków (pow. husiatyński).

Wieś leży nad potokami i stawami, których zlewiska dają początek potokowi Tajna, płynącemu na południowy wschód do powiatu husiatyńskiego.
           
Wieś otaczają wzgórza wznoszące się na południe do 318, na wschód do 331, na północ do 338, na zachód do 346 m npm. W północno wschodniej częśći wznosi się lesiste wzgórze ze szczytem Iwanówka (353 m npm).

Powierzchnia własności większej: grunta orne 1978, łąk i ogrodów 216, pastwisk 15, lasu 190 morg. Powierzchnia własności mniejszej: grunta orne 2396, łąk i ogrodów 266, pastwisk 6 morg.

Według spisu z 1869 r. mieszkańców było 1701, a na obszarze dworskim 55. Według szematyzmu z r. 1881 rzym-kat było 894, gr-kat 1113.
 Parafia rzym-kat w Trembowli, a od 1897 Iwanówka została samodzielną parafią z wsią Hleszczawa. Parafia gr-kat w miejscu.
 
         We wsi jest cerkiew, szkoła etatowa. dwuklasowa oraz gorzelnia.
 
źródło: "Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich" i badania własne

W 1939 roku Iwanówka była wsią sołecką, siedzibą parafii i  gminy. 

W 1921 mieszkańców było 2791 w 488 domach: w tym 1706  Polaków, 1054 Rusinów i 31 Żydów.
W 1931 roku było mniej mieszkańców: 2757, ale więcej domów: 560. Ukraińców było ok. 37%, a Żydów ok 40.

W 1939-45 w mordach dokonanych przez banderowców zginęło ponad 30 osób. Żydzi zostali wywiezieni do getta w Trembowli.  

źródło: "Ludobójstwo... w województwie tarnopolskim w 1939-1946", H. Komański, S. Siekierka; Wrocław 2006

Uwaga: Autorzy "Ludobójstwo..." najprawdopodobniej klasyfikują Polaków i Rusinów/Ukraińców wg przynależności do obrządku katolickiego lub greko-katolickiego. Podział taki nie jest prawidłowy ponieważ w omawianym rejonie istniała spora część osób obrządku greko-katolickiego, mówiąca po rusku(ukraińsku), ale uważająca się za Polaków. Trudno jest obecnie ustalić jaki procent mieszkańców danej miejscowości można by było zakwalifikować do tej grupy.

 

Współczesna mapa z przedwojennymi, polskimi nazwami miejscowości

 
 Kliknij w mapę, aby powiększyć
 

Hleszczawa i Stadnica

Hleszczawa

Położenie
Wieś podolska w powiecie trembowelskim, leżąca 12 km na wschód od Trembowli.
Wieś leżey pośród  "nieprzejrzanych okiem łanówa mała dąbrowa obok dworu urozmaica trochę krajobraz".
 
Powierzchnia gospodarstw wiekszych: 1629 morg, włościańskich 2376 morg.
 
Ludność: 1410 osób.
Podział wg religii: katolików 545, reszta gr-kat. i izraelici. Parafia  gr-kat w miejscu, katolicka w Trembowli, a od 1897 w Iwanówce.
We wsi jest szkoła etatowa z 1 nauczycielem. 
 
Właściciele większej posiadłości: Jan i Mieczysław Komarniccy.

źródło: "Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich" i badania własne


W 1939 roku Hleszczawa była wsią sołecką, siedzibą parafii,  gmina Iławcze. Do sołectwa należała wieś Stadnica.

Hleszczawa
W 1921 mieszkańców było 2008 w 385 domach: w tym 529 Polaków, 1850 Rusinów i 66 Żydów.
W 1931 roku było więcej mieszkańców: ponad 2200, w tym Polaków było ok. 600 osób oraz ok. 70 Żydów.  

Stadnica
Wieś założona w latach 20-tych XX w. należąca do sołectwa Hleszczawa. 
W 1939 roku we wsi mieszkało ok. 140 osób czyli  28 rodzin w 24 domach, w tym 20 rodzin polskich, 8 polsko-ukraińskich.

W 1939-45 w mordach dokonanych przez banderowców zginęło ok 130 mieszkańców Hleszczawy i Stadnicy.

źródło: "Ludobójstwo... w województwie tarnopolskim w 1939-1946", H. Komański, S. Siekierka; Wrocław 2006

Uwaga: Autorzy "Ludobójstwo..." najprawdopodobniej klasyfikują Polaków i Rusinów/Ukraińców wg przynależności do obrządku katolickiego lub greko-katolickiego. Podział taki nie jest prawidłowy ponieważ w omawianym rejonie istniała spora część osób obrządku greko-katolickiego, mówiąca po rusku(ukraińsku), ale uważająca się za Polaków. Trudno jest obecnie ustalić jaki procent mieszkańców danej miejscowości można by było zakwalifikować do tej grupy.

Wolica

Położenie
Wieś podolska w powiecie trembowelski, leżąca na płd.-wsch. od Trembowli. Na południe od Wolicy jest Plebanówka, na wschód Iwanówka. Zabudowania wsi leżą na płn.-zach., tuż na granicy Trembowli. Na wschodzie znajduje się wzgórze Wolica - 361 m npm. 
 
Powierzchnia własnosci większej: grunta orne: 385, łąk i orgrodów  13, pastwisk 24 morg. Powierzchnia własnosci mniejszej: grunta orne 303, łąk i ogrodów 22, pastwisk 4 morg.
 
Ludność: w r. 1890 było 56 domów 289 mieszkańców, w tym na obszarze dworskim 5 domów i 39 mieszkańców.
Podział wg religii: 90 rzym-kat., 213 gr-kat., 25 Żydów .
Podział wg narodowości: 200 Rusinów, 128 Polaków, 25 Żydów
Parafia rzym-kat. i gr-kat. w Trembowli. 

źródło: "Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich" i badania własne


W 1921 roku Wolica była wsią sołecką, parafia i gmina Trembowla. Do sołectwa należała wieś Sady.  Mieszkańców było 355 w 81 domach: w tym 283 Polaków, 44 Rusinów i 8 Żydów.

W 1931 roku było więcej mieszkańców: 377, a liczba domów nie uległa zmianie.


W 1939-45 zginęło w mordach dokonanych przez banderowców ok. 8 osób.

źródło: "Ludobójstwo... w województwie tarnopolskim w 1939-1946", H. Komański, S. Siekierka; Wrocław 2006

Uwaga: Autorzy "Ludobójstwo..." najprawdopodobniej klasyfikują Polaków i Rusinów/Ukraińców wg przynależności do obrządku katolickiego lub greko-katolickiego. Podział taki nie jest prawidłowy ponieważ w omawianym rejonie istniała spora część osób obrządku greko-katolickiego, mówiąca po rusku(ukraińsku), ale uważająca się za Polaków. Trudno jest obecnie ustalić jaki procent mieszkańców danej miejscowości można by było zakwalifikować do tej grupy.

Zubów

Położenie
Wieś podolska w powiecie trembowelski. Położona 7 km  na południe od Trembowli, 5 km na południe od Strusowa. Na północ leżą Ruzdwiany, na wschód Zaścinocze, na południe Słobódka Strusowska, na płn.-zach. Darachów, na zachód Tiutków. Wschodnią krawędź obszaru przepływa od północy na południe rzeka Seret, w którego dolinie leżą zabudowania.
 
Powierzchnia własności większej: ziemia orna 332, łąk i ogrodów 12, pastwisk 11 morg. Powierzchnia własności mniejszej: ziemi ornej: 970, łąk i ogrodó 46, pastwisk 39 morg.
 
Ludność: w r. 1890 było134 domów i 739 mieszkańców.
Podział wg religii: 426 gr-kat, 283, rzym-kat., 30 Żydów.
Podział wg narodowości: 447 Rusinów, 292 Polaków, 30 Żydów. Parafia rzm-kat początkowo w Trembowli*, od 1911 w Ostrowczyku, gr.-kat. w Ostrowczyku.

We wsi jest cerkiew, szkoła l-klasowa.

Za czasów I Rzeczpospolitej wieś należała do dóbr koronnych. W r.1546 dzierżawcą wsi był Stanisław z Tęczyna, podkomorzy sandomierski, starosta trembowelski (Arel), kraj. we Lwowie, C., t. 334, str. 727). Według inwentarza z r. 1767 wieś w posiadaniu Józefa Cieszkowskiego, stolnika stężyckiego, i Kandydy z Cieszkowskich (z prow. 1482 zlp. 16 gr., z czego kwarta 370złr. zlp. 19 gr.) W r. 1776 wieś Zubów z Tiutkówką (Tiutków) została sprzedana Józefowi i Tekli Grabowskim za 7200 złr. (Ob. Czemeryński "Dobra koronne", str. 247 i 248).
 
* "Słownik geograficzny..." błędnie podaje, że parafia rzym-kat była w Strusowie

źródło: "Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich" i badania własne


W 1921 roku Zubów był wsią sołecką, parafia Ostrowczyk, gmina Darachów. Mieszkańców było 813 w 148 domach: w tym 385 Polaków, 428 Rusinów.

W 1931 roku było mniej mieszkańców: 728, i mniej domów: 144. Polacy stanowili ok. 40%.



W 1939-45 zginęły w mordach dokonanych przez banderowców 2 osoby.

źródło: "Ludobójstwo... w województwie tarnopolskim w 1939-1946", H. Komański, S. Siekierka; Wrocław 2006


Uwaga: Autorzy "Ludobójstwo..." najprawdopodobniej klasyfikują Polaków i Rusinów/Ukraińców wg przynależności do obrządku katolickiego lub greko-katolickiego. Podział taki nie jest prawidłowy ponieważ w omawianym rejonie istniała spora część osób obrządku greko-katolickiego, mówiąca po rusku(ukraińsku), ale uważająca się za Polaków. Trudno jest obecnie ustalić jaki procent mieszkańców danej miejscowości można by było zakwalifikować do tej grupy.

piątek, 5 października 2012

Zaścinocze, po rusku* Zastynocze,


Położenie
Wieś podolska w powiecie trembowelskim, leżąca na południowy zachód od Trembowli. Na południowym wschodzie leżą Humniska, na południowym zachodzie Ostrowczyk i Zubów. Przez północno-wschodna część obszaru przepływa rzeka Seret. W jego dolinie leżą zabudowania wsi.

Powierzchnia gospodarstw większych: ziemi ornej 80, łąk i ogrodów 1,  pastwisk 16, lasu 28 morg. Powierzchnia gospodarstw mniejszych: ziemi ornej 680, łąk i ogrodów 75, pastwisk 73 morg.

Ludność: w 1890 było z Zaścinoczach i przysiółku Kaptury 139 domów z 808 osobami.
Podział wg religi: rzym-kat 226, gr-kat 519, 63 Żydów.
Podział wg narodowości: 270 Polaków, 538 Rusinów, 63 Żydów.

Parafia rzym-kat w Trembowli, gr-kat w Ostrowczyku. We wsi jest cerkiew pod wezwaniem św. Mikołaja.

Dawniej wieś wchodziła w skład starostwa trembowelskiego.


* ruski = ukraiński; określenie w tym znaczeniu używane powszechnie na Podolu do 1945

źródło: "Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich" i badania własne


W 1921 roku Zaścianocze było wsią sołecką, parafia i gmina Trembowla. Mieszkańców było 853 w 157 domach: w tym 324  Polaków, 515 Rusinów i 14 Żydów.

W 1931 roku było mniej mieszkańców: 812, ale więcej domów: 175. Polacy stanowili ok.  38 %, Żydzi ok. 2%.

W 1939-45 zginęło w mordach dokonanych przez banderowców prawdopodobnie przynajmniej 1 osoba.



źródło: "Ludobójstwo... w województwie tarnopolskim w 1939-1946", H. Komański, S. Siekierka; Wrocław 2006

Uwaga: Autorzy "Ludobójstwo..." najprawdopodobniej klasyfikują Polaków i Rusinów/Ukraińców wg przynależności do obrządku katolickiego lub greko-katolickiego. Podział taki nie jest prawidłowy ponieważ w omawianym rejonie istniała spora część osób obrządku greko-katolickiego, mówiąca po rusku(ukraińsku), ale uważająca się za Polaków. Trudno jest obecnie ustalić jaki procent mieszkańców danej miejscowości można by było zakwalifikować do tej grupy.

Zieleńcze

Przysiółek Zieleńcze był częścią podolskiej wsi Semenów w powiecie trembowelskim, położonej nad rzeką Seret, 5 km na południe od Trembowli.

Parafia rzym-kat w Trembowli, gr-kat w Humniskach.

Więcej informacji: patrz Semenów


źródło: "Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich" i badania własne



Brak informacji o Zieleńczach w "Ludobójstwo... w województwie tarnopolskim w 1939-1946", H. Komański, S. Siekierka; Wrocław 2006

 

Iwanówka Trembowelska - nazwiska H I J

Przedstawiam listę nazwisk z parafii greko-katolickiej z Iwanówki Trembowelskiej. Jest to prawdziwa rzadkość ponieważ księga ta jest niedostępna w Polsce. Oryginał można zobaczyć we Lwowie lub można sprowadzić mikrofilm do Centrum Historii Rodziny. Księga nie zawiera skorowidza nazwisk, lista jest wyłącznie mojego autorstwa. Akta metrykalne zawierają zapisy po łacinie wpisywane do księgi z wyznaczonymi rubrykami.
 
W Iwanówce Trembowelskiej, w księdze gr-kat, w latach 1872-79 pojawiają się m.in. nazwiska*:
* Nazwiska obok - to samo nazwisko (według mnie) w kilku wersjach zapisu; jako pierwsze zwykle wersja prawidłowa
* znak ? oznacza brak pewności prawidłowego odczytania nazwiska


C.D.N.

źródło: badania własne mojekresyy.blogspot.com na podstawie: akta metrykalne gr-kat, urodzenia z lat 1872-79 Iwanówka Trembowelska

Iwanówka Trembowelska - nazwiska D E F G

Przedstawiam listę nazwisk z parafii greko-katolickiej z Iwanówki Trembowelskiej. Jest to prawdziwa rzadkość ponieważ księga ta jest niedostępna w Polsce. Oryginał można zobaczyć we Lwowie lub można sprowadzić mikrofilm do Centrum Historii Rodziny. Księga nie zawiera skorowidza nazwisk, lista jest wyłącznie mojego autorstwa. Akta metrykalne zawierają zapisy po łacinie wpisywane do księgi z wyznaczonymi rubrykami.

W Iwanówce Trembowelskiej, w księdze gr-kat, w latach 1872-79 pojawiają się m.in. nazwiska*: 
 
* Nazwiska obok - to samo nazwisko (według mnie) w kilku wersjach zapisu; jako pierwsze zwykle wersja prawidłowa
* znak ? oznacza brak pewności prawidłowego odczytania nazwiska 
 


C.D.N.

źródło: badania własne mojekresyy.blogspot.com na podstawie: akta metrykalne gr-kat, urodzenia z lat 1872-79 Iwanówka Trembowelska
 

czwartek, 4 października 2012

Iwanówka Trembowelska - nazwiska A B C

Przedstawiam listę nazwisk z parafii greko-katolickiej z Iwanówki Trembowelskiej. Jest to prawdziwa rzadkość ponieważ księga ta jest niedostępna w Polsce. Oryginał można zobaczyć we Lwowie lub można sprowadzić mikrofilm do Centrum Historii Rodziny. Księga nie zawiera skorowidza nazwisk, lista jest wyłącznie mojego autorstwa. Akta metrykalne zawierają zapisy po łacinie wpisywane do księgi z wyznaczonymi rubrykami.

W Iwanówce Trembowelskiej, w księdze gr-kat, w latach 1872-79 pojawiają się m.in. nazwiska*:   
 
* Nazwiska obok - to samo nazwisko (według mnie) w kilku wersjach zapisu; jako pierwsze zwykle wersja prawidłowa
* znak ? oznacza brak pewności prawidłowego odczytania nazwiska

 

C.D.N.

źródło: badania własne mojekresyy.blogspot.com na podstawie: akta metrykalne gr-kat, urodzenia z lat 1872-79 Iwanówka Trembowelska

Nazwiska - Informacje ogólne

Dzieje rodziny zawsze badam bardzo szeroko. Nie ograniczam się do prostego wywodu przodków, ale spisuję dane dotyczące wszystkich wujków, ciotek, kuzynostwa różnego stopnia. Badam również genealogię ich małżonków, dzieci, dzieci ich dzieci itd.
 
Po pierwsze dlatego, że często, to gdzieś u członków dalszej rodziny jest zapis posuwający nas do przodu w badaniach dziejów przodków. Np w akcie urodzenia syna brata mojej pra...pra babki był zapis, że ten właśnie brat był legitymowanym szlachcicem. Dzięki tej informacji udało mi się zdobyć dokumenty dotyczące całego procesu legitymizacyjnego tej rodziny. A więc uzyskałam dane dotyczące bezpośrednio moich przodków, których nie ma w metrykach oraz wgląd jak wyglądają takie dokumenty i co się w nich znajduje. 
 
Po drugie badając tak szeroko metryki z danej wsi czy parafii mamy o wiele szerszy pogląd na dane zawarte w metrykach. Możemy wyeliminować błędy, od których niestety aż się roi. Np. zapis nazwisk: często są mało czytelne, zniekształcone lub błędne. Badając metryki wiekszej ilości osób, mamy większą szansę na prawidłowe odczytanie nazwisk lub innych danych zawartych w aktach.
 
Po trzecie mając dużą bazę nazwisk z danej miejscowosci czy parafii możemy prześledzić wzajemne powiazania rodzinne. To właśnie, poza szukaniem własnych przodków, interesuje mnie najbardziej.

Załawie

Położenie
Wieś podolska w powiecie trembowelskim. Położona 5 km na południe od sądu powiatowego w Trembowli,  na płn.- wsch. od urzędu pocztowego Podhajczyki, koło Trembowli. Na północy leży Plebanówka, na płd.-wsch. Dołhe, na płd.-zach. Podhajczyki na płn.-zach. Zielińce. Wzdłuż granicy wsch. płynie rzeka Seret. W jego dolinie leżą zabudowania wsi.
 
Powierzchnia własności większej: grunta orne: 305, łąk i ogrodów 55, pastwisk 15, lasu 18 morg. Powierzchnia własności mniejszej: grunta orne: 582, łąk i ogrodów 58, pastwisk 28, lasu 7 morg.

Ludność 
W r. 1890 było 141 domów i 793 mieszkańców w gmninie. Na obszarze dworskim 2 domy i 24 mieszkańców.
Podział wg religii: 684 gr.-kat., 115 rzym.-kat., 18 Żydów. 
Podział wg narodowości: 679 Rusinów, 138 Polaków, 18 Żydów.
Par. rzym.-kat. w Trembow1i, gr-kat. w Dołhem.

We wsi jest szkoła 1-klasowa.

źródło: "Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich" i badania własne

W 1921 roku Załawie było wsią sołecką,  parafia i gmina Podhajczyki Justynowe. Do sołectwa należała wieś Zielencze. Mieszkańców było 721 w 161 domach: w tym 146  Polaków, 568 Rusinów i 4 Żydów.
 
W 1931 roku było więcej mieszkańców: 735, i więcej domów: 176. Polacy stanowili ok.  20 %, mieszkała 1 rodzina żydowska.

W 1939-45 zginęło w mordach dokonanych przez banderowców ok. 12 osób.

źródło: "Ludobójstwo... w województwie tarnopolskim w 1939-1946", H. Komański, S. Siekierka; Wrocław 2006


Uwaga: Autorzy "Ludobójstwo..." najprawdopodobniej klasyfikują Polaków i Rusinów/Ukraińców wg przynależności do obrządku katolickiego lub greko-katolickiego. Podział taki nie jest prawidłowy ponieważ w omawianym rejonie istniała spora część osób obrządku greko-katolickiego, mówiąca po rusku(ukraińsku), ale uważająca się za Polaków. Trudno jest obecnie ustalić jaki procent mieszkańców danej miejscowości można by było zakwalifikować do tej grupy.

Suszczyn

Położenie
Wieś podolska w powiecie tarnopolskim. Położona 24 km na północny wschód od Tarnopola, 9 km na wschód od Mikuliniec (sąd, urząd pocztowy i telefoniczny). Na zachód leżą Ostalce, na północ Skomorochy i Kozówka, na wschód Iławcze,  na południe Łoszniów  (obie w powiecie trembowelskim). Wzdłuż granicy zachodniej płynie rzeka Gniezna;  południową część przepływa rzeczka Olchowiec, lewy dopływ Gniezny. Zabudowania Suszczyna leżą w klinie między Gniezną a Olchowcem (301 m npm).

Powierzchnia własności większej: grunta orne 768, łąk i ogrodów 128, pastwisk 57, lasu 22 morg. Powierzchnia własności mniejszej: ziemia orna  971, łąk i ogrodów 101, pastwisk 59 morg.
 
Ludność:
W 1880 r. było 125 domów i 775 mieszkańców w gminie a 13 domów i 102 mieszkańców na obszarze dworskim.
Podział wg wyznania: 662 gr.-kat, 161 rzym.-kat., 49 Żydów, 5 innych wyznań.
Podział wg narodowości: 642 Rusinów, 217 Polaków, 18 Niemców.
 
Parafia rzym-kat początkowo w Trembowli. Od 1869 r w Łoszniowie (obejmuje Łoszniów, Ostalce i Suszczyn). Parafia gr-kat w miejscu (obejmuje Suszczyn, Ostalce i Łoszniów).
        
We wsi jest cerkiew p w. św. Jerzego i szkoła  etatatowa.

źródło: "Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich" i badania własne


W 1921 roku Semenów był wsią sołecką, parafi Łoszniów, gmina Strysów. Mieszkańców było 2160 w 336 zagrodach: w tym 306 Polaków, 1820 Rusinów i 34 Żydów.

W 1931 roku było więcej mieszkańców: 2216, i więcej zagród: 452. Polacy stanowili ok. 15 %, mieszkało ok. 40 Żydów.
W 1939-45 zginęło w mordach dokonanych przez banderowców ok. 20 osób. Żydów wywieziono do getta w Trembowli i w 1943 zostali rozstrzelani. 


źródło: "Ludobójstwo... w województwie tarnopolskim w 1939-1946", H. Komański, S. Siekierka; Wrocław 2006


Uwaga: Autorzy "Ludobójstwo..." najprawdopodobniej klasyfikują Polaków i Rusinów/Ukraińców wg przynależności do obrządku katolickiego lub greko-katolickiego. Podział taki nie jest prawidłowy ponieważ w omawianym rejonie istniała spora część osób obrządku greko-katolickiego, mówiąca po rusku(ukraińsku), ale uważająca się za Polaków. Trudno jest obecnie ustalić jaki procent mieszkańców danej miejscowości można by było zakwalifikować do tej grupy.